ЕСБХБ-ны санхүүжилтээр “Эрдэнэт хотын гамшигт тэсвэртай байдал төсөл” хэрэгжиж буй. Төслийн нэгжийн   Байгаль орчин, нийгмийн ажилтан С.Нансалмаагаас дараах зүйлсийг тодрууллаа.  
 
-ЕСБХБ-ны санхүүжилтээр хэрэгжиж буй төслийн  явцын талаар мэдээлэл өгнө үү?  
-ЕСБХБ-ны  14 сая ам.долларын санхүүжилтээр “Эрдэнэт хотын  гамшигт тэсвэртэй байдал” төсөл хэрэгжиж байна.Санхүүжилтын   50 хувь нь  ЕСБХБ-ны хөнгөлөлттэй зээл, 50 хувь нь Европын холбооны  техникийн туслалцааны буцалтгүй тусламж юм. Энэхүү төсөл нь  үерийн эрсдэлийн менежмент, усан хангамж, усны алдагдлыг бууруулах төхөөрөмж суурилуулах гэсэн гурван багц ажлаас бүрдэж байгаа. 

Үерийн хамгаалалтын ажлыг БНХАУ-ын “Хунан Индастриал Экүйпмэнт Инсталлэйшн” ХХК гүйцэтгэж байна.  Энэхүү ажлын хүрээнд нийт 8 байршилд 12,8 км урттай үерийн хамгаалалтын далан барина. Үүний 2,6 км нь тэгш өнцөгт,  түшиц хана хийцлэлтэй, 10,2 км нь трапец суваг хийцлэлтэй.   Энэ онд дөрвөн ажил эхэлсэн, гурван ажил нь эхлээгүй байна. Ажлын гүйцэтгэл  60 хувьтай  гүйцэтгэл,  сувгийн хашлага, хамгаалалтын ажил хийгдэж байна.  

Тухайлбал, А суваг буюу Яргуйт багийн Овоотын хэсэгт  1671 м урттай  үерийн далангийн суваг хийгдэнэ. Энэ ажил 82 хувьтай, 2026 онд үргэлжилнэ. B суваг буюу Баян-Овоот багийн Хөтөлийн хэсэгт  1137м урттай үерийн сувгийн ажил  90 хувийн гүйцэтгэлтэй 1117м суваг хийгдээд байна. D,E, H суваг буюу Уртын голын Баянтал, Чандмань багийн Эко хороолол, Цагаанчулуут багт эхэлсэн ажил  ирэх онд үргэлжлэн хийгдэнэ.  
 
2026 онд  гурван байршилд эхлэх  нь F суваг буюу Баянбулаг багт 1140м, C суваг буюу Наран багт 2805м, G суваг буюу Оюут баг 2а хороолод 1762м үерийн сувгийн ажил юм.  Мөн энэ ажлын хүрээнд хүн амын суурьшлын дээд бүсэд борооны ус хадгалах 3 усан сан, Эрдэнэт голын хөндийд 1 усан сан нийт 4 усан сан барина. Эрдэнэ багийн Цэцэрлэгт хүрээлэнгийн баруун урд хэсэгт байгуулж буй усан сангийн далангийн ажил хийгдсэн, 70 хувийн гүйцэтгэлтэй байна. Даваад, Яргуйт, багт байгуулах усан сангийн ажил 2026 онд эхэлнэ.  

-Үерийн далан цутгалтын ихэнх нь трапец суваг хийцлэлтэй байна. Гүйцэтгэгч компани  ямар техник технологи ашиглаж байна вэ?  
-Усны барилга байгууламжийг байгуулах  ажилд анх удаа  хоёр төрлийн шинэ технологийг  Монгол Улсад тэр дундаа Орхон аймагт энэхүү төслийн хүрээнд нэвтрүүллээ. Олон хүний хүч хөдөлмөр, цаг хугацааг хөнгөвчилсөн  трапец суваг цутгалтын машин,  GPS төхөөрөмж суурилуулсан экскаватор ашиглах шинэ технологийг гүйцэтгэгч компани  нэвтрүүлж, бүтээн байгуулалтад ашигласан.  Яргуйт, Баян-Овоо, Шанд, Их залуу, Уртын гол, Булаг, Цагаанчулуут, Баянбулаг, Оюут багт хийгдэх үерийн сувгийн нэлээдгүй хэсгийг
трапец хийцлэлтэй суваг эзэлж байгаа.  

Усан хангамжийг сайжруулах ажлын хүрээнд  энэ жил ямар ажлыг гүйцэтгэв?  
-Төслийн хоёр дахь бүрэлдэхүүн гэр хорооллын усан хангамжийн сүлжээг өргөтгөх, нэмэлтээр хотын төвийн усан хангамжийн сүлжээг сэргээн засварлах, сайжруулах ажлыг “Престиж инженеринг” ХХК гүйцэтгэж байна. Нийт 8 байршилд гэр хорооллын болон хотын ус хангамжийн 7, бохирын 1 нийт 6,2 км шугам хоолойг шинэчлэнэ. Энэ онд найман ажил маань бүгд эхэлсэн. Даваат багийн ус түгээх байр 57, Шанд багийн  ус түгээх байр 18-ыг   цэвэр усны шугамтай холбох ажил бүрэн хийгдсэн. Наран багийн 22-36-р бохирын шугамыг төвийн шүлжээнд холбох ажил мөн бүрэн дууссан.  

Говил багийн УДТТ 13-аас УДТТ-15 хоорондох цэвэр усны шугамын шинэчлэлийн ажил 97 хувийн гүйцэтгэлтэй үргэлжилж байна.  Бүрэнбүст багийн 5-р хороолол, Уурхайчин баг, Баянцагаан багийн үйлдвэрийн район цэвэр усны шугамы шинэчлэлийн ажил 25-65  хувийн гүйцэтгэлтэй байна. 4-р хорооллын УДТТ 4-2-ын гадна 1,1км шугамыг ган цайрдсан хоолойгоор шинэчлэх ажил 39 хувьтай, энэ онд 429м шугам хоолойн холболтын ажлыг хийснээр энэ жилийн ажил зогссон.  Гурав дахь багц ажил буюу усны алдагдлыг бууруулах төхөөрөмж суурилуулах ажлын тендер зарлагдаад явж байна. Айл өрх, УДДТ-үүдэд 11720ш смарт тоолуур суурилуулна.  Төслийн хүрээнд хийгдэж байгаа 3 багц ажил 2026 онд бүрэн дуусна.  

Төслөөс хүлээгдэж буй үр дүн нь юу вэ. Хэчнээн иргэн шууд үр өгөөжийг нь хүртэх вэ?  
-Төслийн зорилго, хүрэх үр дүн нь Эрдэнэт хотын үерийн хамгаалалтын дэд бүтцийг шинэчлэх, өргөтгөх, гэр хорооллын цэвэр усны хангамжыг сайжруулах. Хүрэх үр дүн нь
үерийн усны аюулд өртөх эрсдэлийг  40-50 хувиар бууруулна. Ойролцоогоор гэр хорооллын 11 мянган оршин суугч найдвартай  аюулгүй, ундны усны сүлжээнд хамрагдана. Мөн цаашлаад усны алдагдал 15 хувиар буурна.  

Мэдээллийн төв