Улаанбурхан өвчний эсрэг  нөхөн дархлаажуулалт болон цахим бүртгэлийн явцын талаар Эрүүл мэндийн газрын Дархлаажуулалт, зоонозын халдварт өвчний тандалт, сэргийлэлт хариуцсан мэргэжилтэн П.Отгонбилэгтэй  ярилцлаа. 

Улаанбурхан халдварт өвчнөөс сэргийлэх нөхөн дархлаажуулалтын явц аймгийн хэмжээнд хэр байна вэ? 
-Улаанбурхан халдварт өвчнөөс сэргийлэх нөхөн  дархлаажуулалтыг нэмэгдүүлэх  аяныг Улсын онцгой комиссын шийдвэрээр  “Хаалганаас хаалганд” зарчмаар энэ сарын 9-нийг хүртэл зохион  байгуулсан. Аян өрнөхөөс өмнө нөхөн дархлаажуулалтын явц 32 хувьтай байсан бол аяны хүрээнд 60 хувьд хүрээд  байна. Үлдсэн 40 хувь буюу 1600 гаруй хүүхдийг нөхөн дархлаажуулалтад хамруулах шаардлагатай. Улаанбурхан өвчнөөс сэргийлэх хамгийн гол арга хэмжээ нь дархлаажуулалт. Өнөөдрийн байдлаар улсын хэмжээнд 12 мянга гаруй хүүхэд улаанбурханы халдвараар өвчилж, нас баралт  10 бүртгэгдээд  байна.

Манай аймагт 65 тохиолдол бүртгэгдсэнээс 0-1 нас, 10-14 насны хүүхдүүд голлож байна.

Эдгээрийн 70 орчим хувь нь вакцинд хамрагдаагүй хүүхдүүд байна. 

-Нөхөн дархлаажуулалтад хамрагдаагүй хүүхдийг сургууль, цэцэрлэгт нь явуулахгүй гэсэн чиглэлийг Улсын онцгой комиссоос гаргасан. Энэ талаар мэдээлэл өгөхгүй юу? 
-Одоогийн нөхцөл байдлыг авч үзвэл дархлаажуулалтдаа хамрагдаагүй хүүхдийг сургууль, цэцэрлэгт явуулахгүй байх нь зүйтэй гэж үзэж байгаа. Эрсдэл тэр хэрээрээ өндөр байна гэсэн үг юм. Улсын Онцгой комиссоос гаргасан тогтоолд ч үүнийг тусгаж, Эрүүл мэнд, Боловсролын сайдад үүрэг өгсөн. Энэ чиглэлийн дагуу ирэх наймдугаар сараас эхлэн сургууль, цэцэрлэгийн хүүхдүүдийн вакцинжуулалтын  бүртгэлийг цахимд заавал хянаж оруулах, дархлаажуулалтдаа хамрагдаагүй бол нөхөн дархлаажуулалтад хамруулах ажлыг зохион байгуулна. Эцэг, эхчүүд үүнд төвөгшөөлгүй хандаж дархлаажуулалтын нөхөн бүртгэлээ хийлгэх шаардлагатай шүү гэдгийг хэлье. 

-Дархлаажуулалтын мэдээллийг цахимжуулах явц хэр байна вэ? 
Манай аймгийн дархлаажуулалтын мэдээлэл харьцангуй цахимжсан, мэдээллийн нэгдсэн санг өнгөрсөн жилүүдэд үүсгэж чадсан.  2024 оноос эхлэн 2006 оноос хойш төрсөн бүх хүүхдүүдийнхээ дархлаажуулалтын мэдээллийг цахим бүртгэлд нөхөн оруулсан. 2018 оноос хойших хүүхдүүдийн бүх мэдээлэл цахим бүртгэлд орсон. 
Нөхөн дархлаажуулалтад хамруулах шаардлагатай 3600 хүүхэд нь 2006 оноос хойш төрсөн хүүхдүүд байна. Дээр хэлсэнчлэн эдгээр хүүхдийн 60 хувь нь нөхөн дархлаажуулалтдаа хамрагдаад байна. Үлдсэн 40 хувийг нь хамруулна. Амралт, зугаалгын үе таарсантай холбоотойгоор хөдөө, гадаа явж байна гэсэн мэдээллийг өгч байгаа. Ирсэн л бол ягаан дэвтэртэйгээ харьяа өрхийн эмнэлэгтээ хандаж бүртгэлээ хийлгэхийг эцэг, эхчүүддээ зөвлөж байна. Хэрэв дэвтэр нь байхгүй бол вакцин хийлгэсэн газраасаа мэдээллээ шүүлгэж ямар нэгэн нотлох баримтайгаар очих шаардлагатай. И-монголиа дээр хүүхдийнх нь вакцины дархлаажуулалтын мэдээлэл орсон эсэхийг шалгах боломжтой. Ороогүй бол өрхийн эмнэлэгтээ хандана гэсэн үг.

Товлолоороо 2 болон 9 настайд нь улаанбурхан өвчний эсрэг вакциныг хийдэг. Цаг үеийн нөхцөл байдалтай уялдуулаад товлолын нас нь болоогүй ч 6-аас дээш сартай хүүхдийг I тунд хамруулж байна.

Аймгийн хэмжээнд эдгээр хамрагдвал зохих хүүхдүүдийн 53 хувь нь хамрагдаад байна. 2 тун хийлгэсэн гэсэн тухайн хүүхдийн нас, биеийн онцлог, дархлааны түвшин, вакцин хийлгэснээс хойш хэдий хугацаа өнгөрсөн зэргээс хамааран хөнгөн хэлбэрээр өвдөх эрсдэлтэй.

-Цаг тухайдаа дархлаажуулалтадаа хамрагдахгүй байгаа шалтгаан нь юу байна вэ? 
-Сүүлийн үед, ялангуяа ковид цар тахлаас хойш дархлаажуулалттай холбоотой олон нийтийг төөрөгдүүлсэн мэдээлэл ихээр гарах болсон.

Ковидийн вакцинтай товлолт вакциныг харьцуулах ямар ч боломжгүй. Ялангуяа улаан бурхан өвчний эсрэг  товлолт вакциныг.

Эрүүл мэндийн салбарынхаа мэдээлэлд эргэлзэлгүйгээр вакцинаа хийлгэх л ёстой. 1970-аад оноос хойш улаанбурхан өвчний эсрэг вакциныг манай улс хэрэглэж байна. Үр дүнтэй гэдэг нь ч нотлогдсон. 2000 онд том давлагаа бүртгэгдсэнээс хойш энэ төрлийн өвчин огт бүртгэгдэхгүй байж байгаад манай улс УЛААНБУРХАН өвчнийг устгасан гэх сертификатыг авч байсан үе бий. Ерөөсөө л вакцинжуулалтад эргэлзэлгүйгээр цаг тухайд  хүүхдээ товлолт вакцинд нь хамруулдаг байсан байна. 

Сүүлийн үед олон нийтийг төөрөгдүүлсэн мэдээ мэдээлэл, шилжилт хөдөлгөөн гэхчлэн олон шалтгаанаас улбаатай нэг хэсэг нь вакциндаа хамрагдахгүй байгаа учраас дэгдэлт гарах эрсдэл бий болоод байгаа юм. Улсын хэмжээнд сүргийн дархлаа өндөр байгаа тохиолдолд өвчлөл буурна. 

Тиймээс вакцин бол айдас биш. Аюулаас сэргийлэх, ар гэрээ, үр хүүхдээ хамгаалах хамгийн найдвартай арга. 

Монгол Улсад улаанбурхан өвчний халдвар 10 жилд нэг удаа дэгдэлт хэлбэрээр бүртгэгдэж байна.  2015, 2016 онд өндөр давлагаатай өвчлөл бүртгэгдсэн. Энэ удаагийн халдвар хугацааны хувьд яг адил давтагдаж байна. Тухайн үед улсын хэмжээнд гуравдугаар сараас өвчлөл бүртгэгдэж, манай аймагт тавдугаар сард бүртгэгдэн 7,8 сард өвчлөл буураад дараагийн давлагаа хүйтэн сэрүүний улирлаас эхлэн оны өмнө, оны дараа цагаа сар, наадам гэж үргэлжилж байсан. Энэ удаагийн өвчлөлийн цаг хугацаа нь дээрх ижил байгаа юм. Дараагийн давлагаа ханиад томууны улиралтай хавсарвал нэлээдгүй хүндрэл учирч болзошгүй гэж үзэж байна.

 Вакцингүй ч гэсэн манай хүүхэд өвдөхгүй байна гэж эцэг, эхчүүд бодож болохгүй. 

Тухайн орчинд нь дархлаатай хүмүүс байгаа учраас халдварт өртөх эрсдэл нь бага байгаа юм. 

Мэдээллийн төв