Эрдэнэт хотод  цэвэр усны  119.5км шугам байдгаас 75.08 км буюу 64 хувийх нь эдэлгээний хугацаа дууссан. Жилд дунджаар 1.4 км шугам ашиглалтаас хасагдах хэмжээнд хүрсэн нөхцөл байдалд байгаа.  

Энэ онд ЕСБХБ-ны санхүүжилтээр 8 багт цэвэр усны шугам хоолой шинэчлэх ажлыг  “Престиж инженеринг” ХХК гүйцэтгэхээр бэлтгэлээ хангаж байна. Үр дүнд  40,50 жилийн насжилттай шугам сүлжээнүүд шинэчлэгдэнэ.

Үүнийг дагаад  шугамын доголдол, гэмтэл аваар гарахгүй, цэвэр усны хангамж найдвартай болох гээд нийгэм,  эдийн засгийн асар их  эерэг үр нөлөөг үзүүлэх хөрөнгө оруулалт юм. 

Тухайлбал, Уурхайчин багт 1200м цэвэр усны шугам шинэчлэх ажил хийгдэнэ. Хотод өнгө нэмсэн ногоон байгууламжтай хэсэг газрын нэг нь. Өндөр ургасан модны доогуур нь шинэчлэхээр төлөвлөсөн цэвэр усны шугам бий. Тавиад  жилийн өмнө шугамаа тавиад яг дээр нь модоо тарьчихаж ээ.  Өөрөөр хэлбэл, ажлын трасст ногоон байгууламж нь өртсөн яг ийм таван байршил байна. 

Модоо тайрахгүйгээр цэвэр усны  шугамаа шинэчлэх боломж бий юу?

Энэ асуултын хариултыг олох гэж аймгийн ЗДТГ-ын холбогдох албаныхан, Байгаль орчны газар, гүйцэтгэгч болон зөвлөх компани, ойн мэргэжлийн компанийн мэргэжилтнүүд хамтран багагүй хугацаанд ярилцаж,  судалсны үндсэн дээр Уурхайчин, Наран, Хүрэнбулаг зэрэг ногоон байгууламж өртөж буй 5 байршлын  ажлын  трасст нь  өөрчлөлт оруулжээ. 

Ойн мэргэжлийн компанийн   трасст өртөж байгаа  байршлуудад хийсэн байгаль орчин, экологийн эдийн засгийн үнэлгээгээр 4760ш мод бут сөөг  өртөхөөр байгааг тогтоосон байна. Ийм хэмжээний мод, бут сөөгийг нүүлгэн шилжүүлж суулгана гэдэг амаргүй их ажил.

Тиймээс  ажлын трасст өөрчлөлт оруулсны үр дүнд 1558ш болгон бууруулжээ. Үүний 70 орчим нь шар хуайс байна. 

Сануулахад, трасст өртөж байгаа 1558 ш мод, бут сөөгийг тайрч устгахгүй, Даваат багийн баруун талын цэцэрлэгт хүрээлэнд мэргэжлийн ойн компани шилжүүлэн суулгана. 

ААНБ, цэцэрлэг, сургуулийн хашаанд хийгдэх шугам хоолойн ажлын трасст таарсан мод, бут, сөөгийг удирдлагуудтай нь зөвшилцөн тухайн хашаанд шилжүүлэн суулгана. 

Зүй нь, шинэчлэн суурилуулсан  цэвэр  усны шугам хоолойн дээр дахин ямар нэгэн  мод тарихгүй. 10,20 жилийн дараа шугамд засвар хийх шаардлага үүсэхэд ногоон байгууламж хөндөгдөхгүй байх боломж, нөхцөлийг бүрдүүлнэ.

Харин төслийн хүрээнд 8 байршилд нийтдээ 4970м2 зүлэгт  талбайд стандартын дагуу нөхөн сэргээлтийг гүйцэтгэгч “Престиж инженеринг” ХХК хийнэ. 

Ус хангамжийн чиглэлээр сүүлийн гурван жилд гарсан аваар, саатлыг авч үзвэл 2022 онд 19, 2023 онд 22, 2024 онд 29 удаагийн гэмтэл гарчээ. 

Шугам сүлжээний шинэчлэл нь зөвхөн техник хангамжийг сайжруулж байгаа хэрэг биш.  Олон жилийн насжилттай шугам хоолойд зэврэлт, задрал, цооролт гээд бүх асуудал үүссэн.

Ундны ус иргэдийн эрүүл мэндтэй шууд холбоотой гэдэг утгаараа ч айл өрх, хэрэглэгчдийн амьдралын чанар, шугам сүлжээний найдвартай байдал зэргээрээ нийгэмд  чухал үр нөлөөтэй ажил юм.  

Төслийн хүрээнд дараах 8 байршилд шугам, хоолойн шинэчлэлтийн ажил хийгдэнэ. 

• Даваат багийн ус түгээх байр №57-г 375м цэвэр усны шугам татаж холбох
•   Шанд багийн ус түгээх байр №18-г 483м цэвэр усны шугам татаж холбох 
•  Наран багийн 22-36-р байрыг 215м бохирын шугам татаж төвийн сүлжээнд холбох 
•    Говил багийн нутагт УДТ 13-аас УДТТ-15 хооронд 330м цэвэр усны шугамыг шинэчлэх
•   Бүрэнбүст багийн 5 дугаар хорооллын дундуур 600м цэвэр усны шугамыг шинэчлэх
•   Уурхайчин багийн нутагт хорооллын дундуур 1200м цэвэр усны шугамыг шинэчлэх 
•   Баянцагаан багийн үйлдвэрийн районд 1900м цэвэр усны шугамыг шинэчлэх
•  Хүрэнбулаг багийн 4 дүгээр хорооллын УДТТ-4-2 гадна 1100м дулааны шугам шинэчлэлтийн ажил хийгдэх юм. 

Мэдээллийн төв