Аймгийн ИТХ-ын ээлжит бус III хуралдаанаар  2025 оны төсвийг хэлэлцэж баталлаа.   Хуралдаан нийт 41 төлөөлөгчийн 100 хувийн ирцтэйгээр  эхэлж,   төлөөлөгчдийн 21   буюу 51 хувийн саналаар   аймгийн   2025 оны төсвийг батлав. 

 Аймгийн  2025 оны төсвийн нийт орлогыг  татвар, татварын бус, тусламжийн, орон нутгийн 2024 оны төсвийн шилжих болон хэмнэлт үлдэгдэл гэсэн үндсэн дөрвөн эх  үүсвэрээс 408 тэрбум 475,9 сая төгрөг бүрдүүлж зарцуулна. 

Үүнээс улсын төсөвт төвлөрүүлэх орлого нь 145 тэрбум, дамжуулан зээлийн эргэн  төлөлтийн дүн нь хоёр тэрбум төгрөг байна. 

2025 онд 184,1 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтын ажил хийхээс...
•    орон нутгийн хөрөнгө оруулалт, төсөл арга хэмжээнд 109,3 тэрбум төгрөг,
•    аймгийн орон нутгийн хөгжлийн сангийн  хөрөнгө оруулалт, төсөл арга хэмжээнд 55.6 тэрбум төгрөг, 
•    авто замын сангийн  хөрөнгө  оруулалт, төсөл арга хэмжээнд 2.2 тэрбум төгрөг, 
•    байгаль орчныг хамгаалах сангийн хөрөнгө  оруулалт, төсөл арга хэмжээнд 4.6 тэрбум төгрөгийг тус тус хуваарилсан.
    Аймгийн  2025 оны хөрөнгө оруулалтаар шинээр хэрэгжүүлэх барилга, их засварын ажлын 149 төсөл арга хэмжээнд 105,1 тэрбум төгрөг, тоног төхөөрөмж худалдан авах 30 төсөл арга хэмжээнд 8,1  тэрбум төгрөгийг төлөвлөөд байна. 

Орон нутгийн 2025 оны төсвийн хөрөнгө оруулалтын онцлогоос...  

Орхон аймаг орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 2021-2024 онд 15,4 тэрбум төгрөгийн  хөрөнгийг эрчим хүч, инженерийн шугам сүлжээнд  зарцуулсан бол 2025 оны орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 69,5 тэрбум  төгрөгийн буюу  дөрөв дахин их хөрөнгийг зарцуулахаар баталлаа. Өөрөөр хэлбэл, түүхэндээ анх удаа ийм хэмжээний хөрөнгийг эрчим хүч, инженерийн шугам сүлжээний шинэчлэлд зарцуулна. 

Аймгийн цахилгаан хангамжийг сайжруулах ажлын хүрээнд хийх ажлын тооцоо судалгааг гаргахад   77 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө шаардлагатай тооцоо гарсан байдаг. Үүнээс 2025 оны төсөвт   39,9 тэрбум төгрөгийн  хөрөнгө оруулалтыг  тусгасан. 

 Цахилгаан эрчим хүчийг сайжруулах чиглэлээр хийх чухал ажил нь   35 кВт-ын тойрог схем үүсгэх цахилгаан дамжуулах  агаарын  шугам барих юм.   Эхний ээлжинд 35/10 килоВольтын Чингэл дэд станцаас үргэлжлүүлэн 35 килоВольтын 13 км цахилгаан дамжуулах агаарын шугам 35/10 килоВольтын Даваат дэд станцын хамт бари тус станцаас  Булаг дэд станц хүртэлх 35 килоВольтын 5.04 км цахилгаан дамжуулах агаарын шугам барина. 

Уг шугамыг  барьснаар  одоо байгаа  6 килоВольтын сүлжээг 10 килоВольтын цахилгаан дамжуулах агаарын шугам руу шилжүүлж  10/0.4 килоВольтын 250 килоВа чадалтай дэд станц барихаар  төлөвлөсөн. Ингэснээр гэр хорооллын  Эрдэнэ, Чингэл, Дэнж, Яргуйт, Их залуу, Уртын гол, Цагаанчулуут, Рашаант, Даваат, Наран, Баянбулаг, Баянцагаан багуудын 9812 хэрэглэгчийн хүчдэлийг уналтгүй болох  боломж бүрдэх юм. 

• 2025 онд төрийн албан хаагчдын цалин хөлсийг үнийн өсөлттэй уялдуулан үндсэн цалинг 6 хувиар нэмэгдүүлж  тооцсон.
• Орон нутагт төрийн албан хаагчдыг тогтвор суурьшилтай ажиллах нөхцөлийг хангах зорилгоор 2023 оноос  олгож эхэлсэн орон нутагт ажилласны  нэмэгдлийг орон нутгийн  болон улсын төсвийн  байгууллагын  албан хаагчдад үргэлжлүүлэн  олгоно. Үүнд15 тэрбум төгрөгийг төсөвлөсөн.
• Төсвийн тухай хуулийн хүрээнд  сумын чиг  үүрэгт хамаарах  хот  тохижилт, ногоон байгууламж, хотын гэрэлтүүлгийн чиглэлд үйл ажиллагаа явуулж байгаа Хот  тохижуулах газар болон Цэцэрлэгжүүлэлт ногоон байгууламжийн  газрын  төсвийг 2025 оны төсвийн жилээс эхлэн Баян-Өндөр сумын төсөвт шилжүүллээ. 

Ашиглалтын хугацаа дууссан шугам сүлжээнийхээ  7-8 хувийг шинэчилнэ 

Орхон аймаг Эрдэнэт хотын инженерийн шугам сүлжээний  119,5 км нь цэвэр усны шугам сүлжээ бий. Үүний 75,08  км буюу 64 хувь эдэлгээний  хугацаа дууссан.  Ариутгах татуургын 89,7 км, шугам сүлжээний 55,6 км буюу 62 хувь нь,    дулаан хангамжийн 80,7 км, шугам сүлжээний 33,08 км буюу 40,9 хувь эдэлгээний  хугацаа тус тус дууссан байна. Насжилт дууссан шугам сүлжээг шинэчлэхгүй  цаашид үргэлжилбэл гарах эрсдэл нь өндөр гэдгийг мэргэжлийн  байгууллагаас хэлсэн.  

Мэргэжлийн байгууллагуудаас эдэлгээний хугацаа дууссан  шугам сүлжээг  шинэчилж, засварлахад 200 тэрбум төгрөг шаардлагатай гэсэн тооцоо судалгаа гаргасан байдаг. Үүнээс эхний ээлжинд нэн тэргүүнд засварлах  шаардлагатай ажлыг 2025 онд хийхээр  эрэмбэлсэн. 

Үүний хүрээнд шугам сүлжээний нэвтрэх чадварыг сайжруулж өргөтгөн шинэчлэх 21 ажил,  14ш Ус дулаан хуваарилах төвийн тоног төхөөрөмжийг шинэчлэхэд 29,6 тэрбум төгрөгийг хөрөнгө шаардлагатай тооцоо гарсан бөгөөд эдэлгээний хугацаа дууссан шугам сүлжээний 7-8 хувийг шинэчилж өргөтгөх юм. 

Тухайлбал,  ариутгах татуургын 600 метр, дулаан цэвэр усны 1570  метр, цэвэр усны 17700 метр шугам сүлжээг барьж гүйцэтгэнэ. Үүнээс дулааны станцын  техникийн усны нөөц шугамын ажилд 5,3 тэрбум төгрөгийн 5,4 км цэвэр усны шугамын ажлыг 2025 онд хийж гүйцэтгэнэ.  Дээрх ажлуудын үр дүнд  аваар гэмтэл буурч,  ашиглалтыг сайжруулахаас гадна  цэвэр усны найдвартай ажиллагааны ашиглалтын хугацаа нэмэгдэж, усны алдагдалыг бууруулах, хэрэглэгчдийн халаалт дулааны гомдлыг бууруулах гэхчлэн үр дүн гарна гэж үзэж  байна. 

Мэдээллийн төв