Илгээлтийн эздийн 50 жилийн  ой,  Хангайн бүсийн хурдан морьдын уралдаан, Орхон аймгийн баяр наадам ирэх сарын 1,2-ны өдрүүдэд болно.  Өнөөдөр баяр наадмыг зохион байгуулах салбар комиссууд наадмын бэлтгэл, зохион байгуулалтын талаар мэдээлэл өгч хэвлэлийн хурал хийлээ. 

Аймаг орон нутгийн удирдлагууд Засгийн газарт Илгээлтийн эздийн 50 жилийн ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх хүсэлт хүргүүлсний дагуу Засгийн газрын энэ оны тавдугаар сарын 29-ний өдрийн хуралдаанаар аймгийн баяр наадам, Илгээлтийн эздийн 50 жилийн ой, хангайн бүсийн хурдан морьдын уралдааныг хамтатган ирэх сарын 1,2-нд тэмдэглэх тогтоолыг гаргасан билээ. 

2024 оны 6-р сарын 6-ны өдөр хуралдсан аймгийн ИТХ-ын хуралдаанаар баяр наадам зохион байгуулах төсөв батлагдаж, ИТХ-ын зарим төлөөлөгчид болон аймгийн ЗДТГ-ын хэлтэс агентлагийн дарга нар, мэргэжилтнүүдийн бүрэлдэхүүнтэй баяр наадмын хороог байгуулсан.

Үүнийн дараа аймгийн Засаг даргын захирамжаар баяр наадамын бэлтгэл хангах, зохион байгуулах комиссыг байгуулж чиглэл тус бүрээр бэлтгэл ажлыг ханган ажиллаж байна. 
     Баяр наадам зохион байгуулах хороо нийт 10 салбар комисстой бөгөөд Баяр наадмыг зохион байгуулах хороон даргаар  аймгийн Засаг даргын орлогч Д.Соёлчхүү,  нарийн бичгийн даргаар аймгийн ЗДТГ-ын Цэргийн штабын дарга, хурандаа Б.Оюунтүлхүүр нар  ажиллаж байна.

Нээлт, хаалтын арга хэмжээнд Эрдэнэтийн 500 гаруй уран бүтээлчид оролцоно 

Аймгийн Хүүхэд залуучуудын театрын захирал, баяр наадмын ерөнхий найруулагч Х.Хишигбаатар: Энэ жилийн Орхон аймгийн баяр наадам Илгээлтийн эздийн 50 жилд зориулсан гэдгээрээ онцлог байна. Тэр утгаараа илгээлтийн эздээ алдаршуулсан Эрдэнэт хот, Эрдэнэт үйлдвэрийг байгуулсан түүхээр сэдэвчилж нээлтийн арга хэмжээний бэлтгэлээ хангаж байна. 

 Эхний хэсэг Эрдэнэт уулын домгоос сэдэвчилсэн байх бол  дараах хэсэг уурхайчдаас сэдэвчилсэн байх жишээний. Наадмын нээлтэд нийтдээ 500 гаруй уран бүтээлчид, хүүхэд багачууд оролцож байна. Орон нутагтаа уран бүтээлээ туурвиж байгаа уран бүтээлчид наадмын нээлт, хаалтын үйл ажиллагаанд оролцон, бэлтгэлээ хангаж байна. Өөрөөр хэлбэл, Эрдэнэтийн  уран бүтээлчдын чадвар чансааг харуулсан нээлт байх болно. Нээлтийн арга хэмжээний шинэлэг, онцлог зүйлсийг наадамчин олон баяр наадмын өдөр  цэнгэлдэхээ ирээд үзээрэй гэж хэлэх байна. Цухас дурдахад, наадмын нээлтийг Монгол Улсын Соёлын гавьяат зүтгэлтэн Д.Цоодол, С.Чимгээ нар хөтлөн явуулна.  

Мөн нээлтийн арга хэмжээнээс гадна цэнгэлдэх болон морь барианы газарт энэ сарын 31-нээс эхлээд  нийт  таван удаагийн соёл урлагийн тоглолт болно. Наймдугаар сарын 2-нд баяр наадмын үдшийн цэнгүүн болно. Цэнгүүнийг залуучууд руу чиглэсэн байдлаар зохион байгуулахаар бэлтгэл хангаж байна. 
                       

                                     Улс, аймгийн цолтой 128 бөх зодоглоно

Аймгийн БТСГ-ын дарга, баяр наадмын үндэсний бөхийн комиссын нарийн бичгийн дарга Д.Дэлгэрбаяр:  Орхон аймгийн баяр наадамд улс, аймгийн цолтой 128 бөх зодоглоно.  Даншигт зориулсан нэмэлт бөхийн барилдаан байхгүй. Баяр наадмын тухай хуулийн дагуу бөхийн цол олгох барилдаан наймдугаар сарын 1,2-нд болно. Бөхийн барилдаан зохион байгуулах комисс 40 хүний бүрэлдэхүүнтэй бэлтгэлээ хангаж байна. 

      Баяр наадмын өдрүүдэд  гаднын дөрвөн улсын зочид төлөөлөгчид манай аймагт зочилно 

Аймгийн ЗДТГ-ын ТЗУХ-ийн дарга, Ёслол хүндэтгэлийн арга хэмжээг зохион байгуулах комиссын дарга М.Жанболат:  Илгээлтийн эздийн 50 жилий ой, Хангайн бүсийн хурдан морьдын уралдаан, Орхон аймгийн баяр наадамд  аймгийн хамтын болон эгч дүү хотын харилцаатай гаднын дөрвөн улсаас зочид төлөөлөгчид ирнэ. Тодруулбал, ОХУ-ын Эрхүү, Улаан-Үдэ хотын дарга төлөөлөгчид, БНХАУ-ын Манжуур хотоос  албаны 5 төлөөлөгч, Вьетнам улсын Даклак мужын Ардын хорооны орлогч дарга ахалсан 9 төлөөлөгч,  манай аймагт дахин төлөвлөлтийн чиглэлээр төсөл хэрэгжүүлж буй БНСУ-ын компаниудын  албаны хүмүүсийг хүлээн авах бэлтгэлээ хангаж байна. 

Цагдаагийн байгууллагын  алба хаагчид баяр наадмын өдрүүдэд бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ өндөржүүлсэн бэдэн байдалд ажиллана

Аймгийн Цагдаагийн газрын Замын цагдаагийн тасгийн дарга, хошууч Х.Одбаяр: Цагдаагийн байгууллагын  ажилтан алба хаагчид баяр наадмын өдрүүдэд бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ өндөржүүлсэн бэдэн байдалд ажиллана. Улаанбаатар хотоос болон хөрш зэргэлдээ аймгуудаас нэмэлт  хүч татахгүй.  Дотоодын цэргийн анги, байгууллагын алба хаагч нараас нэмэлт  хүч аван хөдөлгөөн зохицуулалт, олон нийтийн хэв журам сахиулах ажилд ажиллуулахаар төлөвлөж байна. 

Манай аймгийн баяр наадам улсын хэмжээнд болж буй хамгийн сүүлийн наадам учир тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөн их байх төлөвтэй байна. Төв цэнгэлдэхэд  тээврийн хэрэгслийн зогсоолыг нэмж гаргах боломжгүй.  Өмнөх жишгээр зохион байгуулалтыг хийнэ. Морь бариан дээр тээврийн хэрэгсэл зогсох талбай хүрэлцээтэй учир тээврийн хэрэгслийн талбай байгуулах  байршлаа хэлэлцсэн. 

Хурдан морины сэрвээний өндрийн хэмжилтийг  наадамчин олонд ил тод лед дэлгэцээр шууд дамжуулна

“Эрдэнэт хүлэг” морин спорт уяачдын холбооны дэд тэргүүн Н.Отгонбаяр: Баяр наадмын хурдан морины уралдаан энэ сарын 31-нд шүдлэн, хязаалан, сонгомол дунд гэсэн  гурван  насны морьдын уралдаанаар эхэлнэ.  Наймдугаар сарын 1-нд азарга, их нас, соёолон, наймдугаар сарын 2-нд эрлийз дээд нас, даага, сонгомол даага гэсэн 9 насны морьдын уралдааныг гурван өдрийн турш зохион байгуулна.

Хурдан морь, унаач хүүхдийн бүртгэл энэ сарын 28-30-ныг  хүртэл  Хүүхдийн ордонд өглөөний 09:00-өөс оройн 23:00 цаг хүртэл гурван өдөр  үргэлжилнэ.  Энэ сарын 31, наймдугаар сарын 1-нд  бүртгэл хийгдэхгүй уяачид анхаарах хэрэгтэй. Өмнөх жилүүдэд хурдан морины сэрвээний өндрийг шугамаар хэмждэг байсан бол энэ жил улсын баяр наадамтай адил Стандарт хэмжил зүйн төвд баталгаажсан хоёр төхөөрөмж /лазер хэмжигч/-ээр хэмжинэ. Ингэхдээ  тусгайлан талбай бэлдэж хэмжихээр зохион байгуулалт хийж байна. 

Үүний онцлог нь хүний оролцоо бага. Мөн морь барианы газарт  лед дэлгэцээр шууд дамжуулж наадамчин олонд  ил тод хэмжилт хийх юм.  Жил жилийн баяр наадмаар морины зам хүндрэлтэй байдаг. Гэсэн хэдий ч олон байгууллагууд тал талаасаа хамтран бүхий л боломжоор засварлаж аюулгүй байдлыг хангахад анхаарч байна. 

Сурын бүртгэл энэ сарын 29-нд,  шагайн харвааны бүртгэл 30,31-нд эхэлнэ 

ЗТДГ-ын Цэргийн штабын дайчилгааны офицер, Үндэсний сур, шагайн харваан комиссын нарийн бичгийн дарга Б.Бат-Эрдэнэ: Энэ сарын 30-нд буриад сурын харваа, 31-нд урианхай, өсвөрийн сурын харваа эхэлнэ. Баяр наадмын эхний өдөр буюу наймдугаар сарын 1-нд үндэсний сур болон шагайн харвааны тоглолт эхэлнэ.  Сурын бүртгэл энэ сарын 29-нд эхлэх бол шагайн харвааны бүртгэл 30,31-ний өдрүүдэд 09:00-18:00 цагийн хооронд үргэлжилнэ. 

       Авто машины А,Б зөвшөөрөл олгохгүй 

Аймгийн ЗДТГ-ын ХБТХОХ-ийн дарга, баяр наадмын Худалдаа, тээвэр, үйлчилгээ хариуцсан комиссын дарга С.Даваадорж:  Баяр наадмыг эмх цэгцтэй зохион байгуулах, иргэддээ соёлтой үйлчилгээг хүргэх үүднээс Худалдаа үйлчилгээний салбар комиссоос талбайн зураглал гарган үүнийхээ хүрээнд бэлтгэлээ хангаж байна. Нийтийн хоол болон худалдаа үйлчилгээ гэсэн хоёр чиглэлээр үйлчилгээ үзүүлнэ. Энэ жилийн онцлог нь импортын бараа буюу хувцас, гутлын худалдааг гаргахгүй байхад анхаарч байна. 

Баяр наадмын өдрүүдэд нийтийн хоол буюу хуушуур, шорлогны үйлчилгээ  эрхлэх хүсэлтэй иргэн, ААНБ-ын бүртгэлийг энэ сарын 23-ны 09:00-17:00 цагийн хооронд цахимаар бүртгэнэ.Нийтийн хоолны үйлдвэрлэл эрхлэгчдэд тавих тодорхой шаардлага бий. Үүнд, ААНБ-ын гэрчилгээний хуулбар, иргэний үнэмлэхний хуулбар, тогоочийн мэргэжлийн үнэмлэх зэргийг зайлшгүй шаарддаг. Мөн тогооч болон ажилчдын эрүүл мэндийн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрагдсан шинжилгээний хуудас, Хүнс хөдөө аж ахуйн газрын цахим мэдээллийн бүртгэлийн санд хоол үйлдвэрлэгчээр бүртгэгдсэн байх ёстой. 

Худалдаа эрхлэгчдийн хувьд иргэний үнэмлэх, ААНБ-ын гэрчилгээний  хуулбар, хүнсний худалдаанд эрүүл мэндийн шинжилгээний дэвтрийг зайлшгүй хавсаргасан байх шаардлагатай. Энэ сарын 29-31-ний хооронд худалдаа үйлчилгээ эрхлэх хүсэлтэй иргэд тухайн талбайд үйл ажиллагаагаа эрхлэх  байрлалаа эзэлсэн байх ёстой. 
Өмнөх жилүүдэд авто машины А,Б зөвшөөрөл гэж олгодог байсан. Өнгөрсөн жилээс манай аймаг энэ төрлийн зөвшөөрлийг олгохоо больсон. Энэ жил ч мөн адил олгохгүй.  Хурдан морины уралдааныг  чиглүүлэгч, даамал, эмнэлгийн машин дагана. Өөр бусад машин дагахгүй. Баяр наадмын өдрүүдэд нийтийн тээвэр нэмэлтээр үйлчилгээнд гарна. Ялангуяа морь бариа болон наадмын талбай хооронд хурдан морины ирэх, явах цагтай уялдуулан  тодорхой цагийн хуваарийн дагуу иргэдэд үйлчилнэ. 

Баяр наадмыг NTV телевиз орон даяар шууд дамжуулна 

Ирэх сарын 1,2-нд болох Монголын Тулгар төрийн 2233, Их Монгол Улсын 818, Ардын хувьсгалын 103 жил-Үндэсний их баяр, Илгээлтийн эздийн 50 жилий ой,  Хангайн бүсийн хурдан морьдын уралдаан, Орхон аймгийн баяр наадмыг NTV телевиз хоёр өдрийн турш орон даяар шууд дамжуулна. 

Баяр наадмын соёл урлагийн арга хэмжээнд  оролцсон хүүхдүүдэд 100 мянган төгрөгийн урамшуулал олгоно 

Баяр наадмын нээлт, хаалтын үйл ажиллагаанд  нийтдээ 500 гаруй уран бүтээлчид, хүүхдүүд оролцон бэлтгэлээ хангаж байна. Өнгөрсөн зургаадугаар сарын 6-нд хуралдсан аймгийн ИТХ-ын ээлжит бус XVI хуралдаанаар баяр наадмыг зохион байгуулах хорооны бүрэлдэхүүн, төсвийн задаргааг хэлэлцэж баталсан. Энэ үеэр наадмын нээлт, хаалтын үйл ажиллагаанд оролцох хүүхдүүдийн урамшууллыг 50 мянган төгрөгөөр нэмэгдүүлж 100 мянган төгрөг болгосон билээ. 

Хүүхдүүдэд олгох мөнгөн урамшууллыг аймгийн Соёл урлагийн газар хариуцаж байгаа бөгөөд энэ талаар Соёл урлагийн асуудал эрхэлсэн комиссын нарийн бичгийн дарга А.Уранчимэг “Наадмын нээлт болон хаалтын үйл ажиллагаанд ихэвчлэн ахлах ангийн сурагчид буюу 8-аас дээш ангийн сурагчид оролцож байгаа. Урамшууллын мөнгийг хүүхдүүдийн өөрсдийн нэрийн данс уруу нь дансгүй хүүхдүүдийн урамшууллыг эцэг эхийнх нь данс уруу нь шилжүүлнэ” гэлээ. 

Мэдээллийн төв